2 april 2021  
Unieke beelden van koninklijke bijzettingen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De Stichting Cavalerie Ere-Escorte publiceert in samenwerking met de Militaire Ruitersportvereniging 'Te Paard!' (MRV) een feuilleton met unieke historische beelden van de bereden inzet bij de Grote Ceremoniën van Staat, zoals die sinds het ontstaan van het Koninkrijk der Nederlanden plaatsvinden.

 

Op 17 maart 1815 liet ZM Koning Willem I een aantal Koninklijke Besluiten slaan, daags nadat hij de titel van Koning der Nederlanden had aangenomen. Eén daarvan, No 20, beschrijft de Groote Ceremoniën: koninklijke inhuldigingen, huwelijken, bijzettingen en de jaarlijkse opening van de Staten-Generaal.

 

Dit  KB No 20 bepaalde het ceremonieel zoals dit sindsdien wordt uitgevoerd. Aanvankelijk waren er alleen escortetaken voor een kommando kavalerie en een detachement kavalerie. In de loop der tijd is de koninklijke stoet uitgebreid tot de samenstelling zoals die laatstelijk in 2019 werd uitgevoerd (klik hier).

  

In dit vierde deel wordt de bereden inzet bij koninklijke bijzettingen belicht, voor zover het de koningen der Nederlanden en hun echtgenoten betreft én er in Nederland Grote Ceremoniën zijn uitgevoerd.

 

Sinds de bijzetting van Willem van Oranje in 1584 is de koninklijke grafkelder van de Nieuwe Kerk in Delft de laatste rustplaats voor de meeste leden van het Huis Oranje-Nassau.

Na het overlijden van een lid van het Koninklijk Huis wordt een protocol gevolgd. Zo wordt de overledene een aantal dagen opgebaard in een speciaal daartoe ingerichte rouwkapel (chapelle ardente) in Paleis Noordeinde in Den Haag. Bij de baar staat een dodenwacht van vier militairen of familieleden opgesteld. Daar kan de bevolking afscheid nemen en de laatste eer bewijzen.

 

Op de dag van de bijzetting wordt de overledene in een plechtige rouwstoet overgebracht van Paleis Noordeinde in Den Haag naar de Nieuwe Kerk in Delft, waar de uitvaartdienst wordt gehouden en de bijzetting plaatsvindt.

De rouwstoet bestond bij de laatste bijzettingen in 2002 en 2004 uit twee delen. In de stoet werd de Gala-Lijkkoets gevolgd door een bloemenbrik en een rijtuig met zeer naaste familieleden van de overledene. In Deflt voegde de rest van de naaste familie zich in de stoet voor de tocht naar de Nieuwe Kerk.

 

De bijzetting vond met veel ceremonieel plaats, waaronder: ereafzettingen bij Paleis Noordeinde langs de hele route en bij de Nieuwe Kerk in Delft; militaire ere-escortes te voet en te paard in de uitvaartstoet; de inzet van diverse militaire orkesten; minuutschoten door saluutbatterijen vanaf de aankomst in Delft tot aan de bijzetting; het luiden van de Trinitasklok van de Oude Kerk in Delft; het na aankomst dragen van de kist door acht onderofficieren; en het tonen van belangrijke onderscheidingen.

 

Van alle koninklijke bijzettingen zijn beelden voorhanden, zij het dat film pas sinds ca. 1895 bestaat. De eerste films zijn daarom van de twee bijzettingen in 1934. Klik op de hotlinks onder de kalenderjaren in de lijst hierna om de toenmalige bereden inzet cq rouwstoeten te zien.

 

 

Er zijn geen beelden van de uitvaart van Henriëtte gravin d'Oultremont de Wégimont, de tweede echtgenote van Koning Willem I, aangezien zij in 1864 werd bijgezet in Wégimont (België).


Dank gaat uit naar onder andere de NOS, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, het Haags Gemeentearchief en het Rijksmuseum voor het (deels) openbaar maken van hun beeldbanken.

 

Dit is deel 4 uit een feuilleton met beelden van de Grote Ceremoniën van Staat. Klik hier voor deel 1 (Prinsjesdag), hier voor deel 2 (huwelijken) en hier voor deel 3 (inhuldigingen). Deel 5 (historisch overzicht) volgt bij gelegenheid.

 

In 2002 heeft de Minister van Defensie de MRV aangewezen als uitvoerder voor het Militair Ruiterbewijs (MRb), de rijvaardigheidsproef voor de Grote Ceremoniën van Staat. In 2003 heeft de MRV hiertoe de Stichting Militair Ruiterbewijs opgericht. Klik hier voor meer informatie over het MRb.

 

De Gala-Lijkkoets waarmee HKH Prinses Juliana op 30 maart 2004 van Paleis Noordeinde in Den Haag naar Delft werd gereden om te worden bijgezet in de Nieuwe Kerk (bron: Escorteregister Cavalerie Ere-Escorte; aquarel: Matty Woudenberg-Koreman)